Musa Kâzım Karabekir
1882 - 1948

Aile Durumu

1882 yılında Zeyrek'te doğdu. Karabekiroğullarından Mehmet Emin Paşa'nın oğludur. 26 Ocak 1948'de vefat etti. Ankara Cebeci Askerî Şehitliğine defnedildi. Naaşı 30 Ağustos 1988'de devlet mezarlığına nakledildi.

Öğrenim Durumu

İlkokula İstanbul Zeyrek'te başladı. Daha sonra babasının görevi nedeniyle ilkokula Van, Harput ve Mekke'de devam etti. 1894 yılında İstanbul Fatih Askerî Ortaokulu, 1897 yılında Kuleli Askerî Lisesine girdi ve eğitimini başarıyla tamamladı. 14 Mart 1900'de girdiği Harp Okulundan Aralık 1902'de teğmen, devam ettiği Harp Akademisinden 5 Kasım 1905'te kurmay yüzbaşı rütbesiyle (birincilikle) mezun oldu. Fransızca, Rusça, Almanca ve Bulgarca biliyordu.

Yükselme Tarihleri

Aralık 1902'de teğmen,

6 Aralık 1903'te üsteğmen,

5 Kasım 1905'te kurmay yüzbaşı,

19 Ağustos 1907'de kurmay kıdemli yüzbaşı ,

26 Nisan 1912'de kurmay binbaşı,

7 Aralık 1914'te kurmay yarbay,

14 Aralık 1915'te kurmay albay,

28 Temmuz 1918'de tümgeneral,

31 Ekim 1920'de korgeneral.

Askerî Görevleri

10 Aralık 1905'te 2'nci Ordu emrine atandı. Ancak kendi isteği üzerine bu göreve gitmedi ve 11 Ocak 1906'da 3'üncü Ordu emrine atanarak 13'üncü Seyyar Topçu Alayı 4'üncü Bölükte göreve başladı.

6 Eylül 1907'de İstanbul Harp Okulu Tabiye Öğretmen Yardımcılığına,

19 Kasım 1908'de 2'nci Ordu 3'üncü Nizamiye Tümeni Kurmaylığına atandı.

13 Nisan 1909 (31 Mart 1325) olayı üzerine Hareket Ordusunun 2'nci Tümen Kurmay Başkanı olarak İstanbul'a gitti. 1910'da Arnavutluk Ayaklanmasını bastırmak için kurulan Mürettep Kolordu 1'inci Şube Müdür Vekili olarak görev yaptı.

15 Ocak 1911'de 4'üncü Edirne Kolordusu 10'uncu Edirne Tümeni Kurmaylığına,

9 Haziran 1912'de ek görev olarak vekâleten Bulgar sınırı Edirne Kısmı Komiserliğine atandı. Daha sonra bir süre Alman Islah Heyeti refakatinde bulundu.

22 Haziran 1913'te Edirne savunmasında Bulgarlara esir düştü ve aynı yıl içinde barıştan sonra esaretten döndü.

2 Aralık 1913'te zarar ve ziyanların tespiti için teşkil edilen karma komisyonda görevlendirildi.

8 Ocak 1914'te Genelkurmay 2'nci Şubede Müdür Yardımcılığına,

Daha sonra Genel Karargâh 2'nci Şube İstihbarat Müdürü olarak atandı.

1'inci Seferî Kuvvetler Komutanı iken 6 Mart 1915'te 5'inci Kolordu 14'üncü Tümen Komutanlığına tayin edildi.

10 Kasım 1915'te 6'ncı Ordu Kurmay Başkanı,

27 Nisan 1916'da 18'inci Kolordu Komutanı,

8 Nisan 1917'de 2'nci Kolordu Komutanı,

27 Aralık 1917'de 1'inci Kafkas Kolordusu Komutanı,

25 Aralık 1918'de 14'üncü Kolordu Komutanı,

2 Mart 1919'da 15'inci Kolordu Komutanı,

14 Haziran 1920'de Doğu Cephesi Komutanı (Ermeni Hükûmeti ile yapılan Gümrü Barış Konferansında ve Sovyet Rusya ile yapılan Kars Konferansında Türk heyet başkanlığını da yapmıştır) olarak atandı.

21 Ekim 1923'te Doğu Cephesi Komutanlığının lağvı üzerine 1'inci Ordu Müfettişliğine (Komutanlığına) atanmakla beraber, aynı zamanda milletvekili olduğundan, Büyük Millet Meclisinin kararıyla 19 Aralık 1923'te izinli sayıldı.

31 Ekim 1924'te 1'inci Ordu Müfettişliğinden istifa ederek milletvekilliği görevine devam etti. (1 Mart 1927 tarihine kadar) ve bu devre Meclis'te muhalif Terakkiperver Cumhuriyet Partisinin liderliğini yaptı.

5 Aralık 1927'de ordu açığında iken emekliye ayrıldı.

Katıldığı Savaşlar

1912 - 1913 Balkan Savaşı,

1914 - 1918 Birinci Dünya Savaşı,

1919 - 1922 İstiklal Savaşı.

Nişan ve Madalyaları

24 Mayıs 1914'te Harp Madalyası,

28 Temmuz 1915'te Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası,

Alman Hükûmeti tarafından ikinci dereceden Kılınçlı Nişan,

23 Mart 1916'da Gümüş İmtiyaz Madalyası,

2 Şubat 1917'de Muharebe Altın Liyakat Madalyası,

İkinci sınıf Meziyet-i Askeriye Salib Nişanı,

28 Mart 1918'de ikinci dereceden Kılınclı Osmani Nişanı,

21 Kasım 1923'te kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirildi.

Askerlik Sonrası Aldığı Görevler

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin I. ve II. Dönem Edirne Milletvekili,

V. ve VII. Dönem İstanbul Milletvekili,

1946 - 1948'de Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı görevlerinde bulundu.

Yazdığı Eserler

Birinci Cihan Harbi 1 - 4, İstanbul, Emre Yay., 1994.

İttihat ve Terakki Cemiyeti 1896-1909, İstanbul, Emre Yay., 1993.

İstiklâl Harbimizde Enver Paşa ve İttihat Terakki Erkanı, İstanbul, Menteş Matbaası,1967.

İstiklâl Harbimiz, İstanbul, Türkiye Yayınevi, 1960.

İstiklâl Harbimizin Esasları, Sinan Yayınevi, 1933.

İngiltere, İtalya ve Habeş Harbi, İstanbul, Emre Yay. 1995.

Kürt Meselesi, Yay. Haz. Faruk Özerengin, İstanbul, Emre Yayınevi, 1995.

Çocuk Davamız 1-2, Yay. Haz. Faruk Özerengin, İstanbul, Emre Yayınevi, 1995.

Gizli Harp İstihbaratı, Yay. Haz. Emrullah Tekin, İstanbul Kamer Yay., 1998.

Osmanlı Ordusunun Çekilmesinden Sonra Osmanlı Ordusunun İleri Harekâtı, Erzurum, 1335.

Çocuklara Öğütlerim, Yay. Haz. Faruk Özerengin, İstanbul, Emre Yayınevi, 1995.

Hayatım, Yay. Haz. Faruk Özerengin, İstanbul, Emre Yayınevi, 1995.

Ankara’dan Savaş Rüzgarları, Yay. Haz. Faruk Özerengin, İstanbul, Emre Yayınevi, 1994.

Ermeni Dosyası, Yay. Haz. Faruk Özerengin, İstanbul, Emre Yayınevi, 1995.

Tarihte Almanlar ve Alman Ordusu, Yay. Haz. Orhan Hülagü, Ömer Hakan Özalp, İstanbul, Emre Yayınevi, 2001.

Bir Düello ve Bir Suikast, İstanbul, Timaş Yay., 1991.

Nutuk ve Karabekir’den Cevaplar, Yay. Haz. Faruk Özerengin, İstanbul, Emre Yayınevi, 1997.

Ermeniler Nereden Geldiler, Nereye Gidiyorlar, BTTD, Sayı: 18, 19, 20, 21, 22, 23, Ağustos 1986-Temmuz 1987.

Öğretim ve Eğitim Meselemiz, BTTD, Sayı 4, Haziran 1985.

Edirne Hatıraları, Yay. Haz. Ziver Öktem, Yapı Kredi Yay. İstanbul 2009.

Kâzım Karabekir Günlükleri (1906-1948), C. I-II, Çev. Budak Kayabek,Yay. Haz. Yücel Demir, İstanbul, Yapı Kredi Yay., 2009